Architektoniczny minimalizm, czyli co docenia jury międzynarodowych konkursów

Po okresie socrealizmu, którego monumentalna architektura epatowała przepychem i nierzadko zadziwiała formą, zaczęto odchodzić od „za dużo” w stronę „mniej znaczy więcej”. Wartości nabrało to, jak wpływa i wpisuje się ona w wygląd otoczenia. Wraz z tym trendem wciąż tworzy się coraz więcej budynków gdzie geometria i prostota są kluczem. Jednak jak stworzyć projekt, który nie dość, że zadowoli mieszkańców, to zdobędzie prestiżową nagrodę i uznanie światowych ekspertów?

Zaprojektowanie budynku użytecznego i spełniającego założone funkcje to dziś codzienność architekta. Najlepsi idą o krok dalej – chcą zapewnić jak najlepsze warunki pracy i życia mieszkańcom oraz okolicznej społeczności. Jak to robią i za co są nagradzani?

O kunszcie architektonicznym

Dziś, choć panuje całkowita dowolność w doborze form i stylów, nadal niektóre funkcje budynków kojarzą nam się z konkretnymi formami: siedziba korporacji powinna mieć kształt szklanego wieżowca, a państwowemu urzędowi powagi doda zaczerpnięta z antyku kolumnada – jak w przypadku Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu czy Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. Wielu architektów ma jednak własny pomysł na to, jak już na elewacji pokazać, co mieści się w budynku.

Coraz to nowsze trendy są szczególnie zauważalne we współczesnej architekturze. Jeszcze nie tak dawno modne były domy o rozbudowanych bryłach, posiadających liczne detale ozdobne. Etap upraszczania można było zauważyć już w czasach PRL-u, a dziś nadal podążamy tą drogą. Kubiczne, minimalistyczne formy, oszczędność kolorystyczna, przewaga kwadratów i prostokątów – te cechy są mocno uwydatnione. Dobór odpowiednich materiałów wykończeniowych ma równie istotne znaczenie co sam projekt  – połączenie betonu, metalu, drewna lub innych naturalnych materiałów często doceniane jest przez jury.

Oprócz samej bryły architekci kładą nacisk na dużą ilość światła w pomieszczeniach. Udaje się to uzyskać dzięki pokaźnym przeszkleniom – nawet takim rozpościerającym się na kilku kondygnacjach budynków. Duża ilość naturalnego światła poprawia samopoczucie i produktywność użytkowników pomieszczeń, co ważne w przypadku wnętrz komercyjnych i prywatnych.

Innym ważnym aspektem współczesnego projektowania jest orientacja na tzw. mixed use, czyli wielość funkcji i zastosowań. Dotychczasowy ład w metropoliach przechodzi reorganizację. Tradycyjny podział miast na strefy służące konkretnym funkcjom: tu mieszkam, tam pracuję, tu są zlokalizowane zakłady produkcyjne, w centrum spędzam czas wolny, a w strefach handlowych robię zakupy – nie spełnia już oczekiwań mieszkańców. Chcą oni mieć wszystko „tu i teraz”, nie tracąc czasu na stanie w korkach i dotarcie z punktu A do B – zwłaszcza że czasu wolnego mamy coraz mniej.

Projekty mixed use

Zgodnie z trendami, otoczenie budynku ma służyć wszystkim mieszkańcom miasta. Natomiast lokatorom czy pracownikom danej inwestycji powinno się umożliwić załatwienie wielu spraw w jednym miejscu. Odnosi się to zarówno do zakupów, usług wszelkiego rodzaju, rekreacji, jak i podstawowych potrzeb – bliskości przedszkola czy przychodni. Dodatkowym atutem takich miejsc jest coraz częstsze budowanie kompleksów w okolicy zieleni i zbiorników wodnych – tzw. kierunek waterfront. Ma to związek z dbaniem o zdrowie, samopoczucie (popularny w ostatnich latach „wellbeing”), ale i zaspokajaniem potrzeby przebywania blisko przyrody – nawet na chwilę w ciągu dnia.

Sukces wrocławskich architektów

Wielu ekspertów, którzy zasiadają w jury prestiżowych konkursów architektonicznych, zgadza się co do jednego – oceniane obiekty muszą być spójne wizualnie, koncepcyjnie oraz wpisywać się w tematykę miejską – odpowiadać na potrzeby współczesnego konsumenta. Takie konkursy to świetny punkt wyjścia do rozmowy o nowym języku współczesnej architektury.

W 2019 roku nagrodę World Architecture & Design Awards w kategorii Mixed Use zdobyła polska inwestycja. Jest nią Atal Towers projektu wrocławskiego biura AP Szczepaniak.  Budynek łączy w sobie wszystkie cechy nowoczesnego budownictwa. Prosta bryła, połączenie funkcji mieszkalnej i użytkowej, geometryczne kształty, stonowane barwy, znacząca rola światła w pomieszczeniach czy lokalizacja w bezpośrednim sąsiedztwie Odry – elementy te pozwalają postawić go za idealny przykład tego, co ważne we współczesnej architekturze.